Najczęstsze przyczyny powstawania pożarów w zakładzie pracy

Najczęstsze przyczyny powstawania pożarów w środowisku pracy – szczegółowe omówienie

1. Wadliwe instalacje elektryczne i sprzęt

Opis: Jedna z najczęstszych przyczyn pożarów w biurach, magazynach, warsztatach i halach produkcyjnych.

Typowe błędy i zagrożenia:

  • Przeciążone gniazdka i przedłużacze (np. „listwa na wszystko”)

  • Złe podłączenia przewodów, luźne styki

  • Brak przeglądów technicznych (co najmniej raz na 5 lat – zgodnie z Prawem budowlanym)

  • Korzystanie z niesprawnych lub niskiej jakości urządzeń (np. chińskie ładowarki, stare grzejniki)

Przykład: W biurze doszło do pożaru wskutek przegrzania listwy zasilającej, do której były podłączone komputer, drukarka, czajnik i grzejnik.

2. Niewłaściwe przechowywanie materiałów łatwopalnych

Opis: Dotyczy szczególnie zakładów przemysłowych, warsztatów, magazynów chemikaliów.

Typowe błędy:

  • Brak odpowiednich pojemników, zamknięć, zabezpieczeń

  • Składowanie farb, lakierów, rozpuszczalników, gazów w pobliżu źródeł ciepła

  • Niewydolna wentylacja

  • Brak oznaczeń ostrzegawczych i instrukcji postępowania

Przykład: W magazynie spłonęło kilka regałów po wybuchu pojemnika z rozpuszczalnikiem, który był przechowywany przy grzejniku.

3. Nieostrożne obchodzenie się z ogniem otwartym

Opis: Występuje zarówno w zakładach przemysłowych, jak i w małych warsztatach oraz przestrzeniach biurowych.

Najczęstsze sytuacje:

  • Palenie papierosów poza wyznaczonym miejscem

  • Prace gorące (spawanie, szlifowanie) bez zabezpieczeń

  • Używanie świec lub lamp naftowych (czasem na budowach lub w magazynach bez oświetlenia)

Przykład: Pracownik palił papierosa na rampie magazynowej przy beczkach z substancjami łatwopalnymi – doszło do zapłonu i wybuchu.

4. Nieprawidłowa eksploatacja i konserwacja urządzeń grzewczych

Opis: Dotyczy zarówno biur (grzejniki), jak i przemysłu (piece, kotły).

Typowe błędy:

  • Brak okresowej kontroli przewodów kominowych (zapychanie się sadzą)

  • Korzystanie z wadliwych pieców gazowych lub elektrycznych

  • Zasłanianie grzejników materiałami (np. ubraniami, kartonami)

Przykład: Pożar archiwum wywołało zwarcie w grzejniku elektrycznym, który był przykryty dokumentami w kartonach.

5. Prace technologiczne – źródła ciepła i iskier

Opis: Bardzo częste w zakładach produkcyjnych i mechanicznych.

Zagrożenia:

  • Iskry ze szlifierek lub palników trafiające na materiały łatwopalne

  • Przegrzewające się silniki maszyn

  • Brak osłon, czujników temperatury

Przykład: W stolarni doszło do zapłonu pyłu drzewnego, który osiadł w wentylatorze odciągowym – przyczyną była iskra ze szlifierki.

6. Brak szkoleń, rutyna i błędy ludzkie

Opis: Czynniki ludzkie są współodpowiedzialne za większość pożarów.

Typowe sytuacje:

  • Pracownik nie zna procedur ewakuacyjnych ani lokalizacji gaśnic

  • Bagatelizowanie zapachu spalenizny lub dymu

  • Ignorowanie komunikatów ostrzegawczych

Przykład: Mimo włączenia się alarmu dymowego, pracownicy nie zareagowali, uznając go za „fałszywy alarm” – pożar rozprzestrzenił się zanim ktokolwiek zareagował.

7. Wyładowania atmosferyczne (brak ochrony odgromowej)

Opis: Rzadziej spotykane, ale groźne w przypadku dużych budynków przemysłowych lub hal magazynowych.

Błędy:

  • Brak instalacji odgromowej

  • Nieprzeglądana instalacja uziemiająca

  • Wysokie konstrukcje w pobliżu drzew lub masztów

Przykład: Uderzenie pioruna w nieuziemioną halę produkcyjną spowodowało zapłon składowanych wewnątrz palet z plastikiem.

8. Celowe działania (sabotaż, podpalenie)

Opis: Choć stanowią mniejszy odsetek, są szczególnie groźne w magazynach i hurtowniach.

Typowe scenariusze:

  • Celowe podpalenie przez osobę trzecią (np. były pracownik, wandal)

  • Sabotaż np. podczas strajków lub konfliktów wewnętrznych

  • Brak monitoringu i kontroli dostępu

Przykład: W magazynie podpalenie kartonów przy tylnej bramie przez osobę z zewnątrz spowodowało zniszczenie części towaru – firma nie posiadała monitoringu.

Zapobieganie pożarom – dobre praktyki

1. Szkolenia PPOŻ i BHP

  • Obowiązkowe dla wszystkich pracowników – minimum raz w roku

  • Ćwiczenia ewakuacyjne co najmniej raz na 2 lata

2. Regularne przeglądy techniczne

  • Instalacja elektryczna – co 5 lat

  • Gaśnice – co roku

  • Systemy przeciwpożarowe (czujki, tryskacze) – zgodnie z zaleceniami producenta

3. Dobre oznakowanie i wyposażenie

  • Gaśnice, instrukcje ewakuacji, plany budynku

  • Dostępność apteczki i alarmu przeciwpożarowego

4. Utrzymanie porządku

  • Czyste ciągi komunikacyjne i ewakuacyjne

  • Brak przechowywania materiałów przy grzejnikach i źródłach zapłonu