Najczęstsze przyczyny powstawania pożarów w zakładzie pracy
Najczęstsze przyczyny powstawania pożarów w środowisku pracy – szczegółowe omówienie
1. Wadliwe instalacje elektryczne i sprzęt
Opis: Jedna z najczęstszych przyczyn pożarów w biurach, magazynach, warsztatach i halach produkcyjnych.
Typowe błędy i zagrożenia:
-
Przeciążone gniazdka i przedłużacze (np. „listwa na wszystko”)
-
Złe podłączenia przewodów, luźne styki
-
Brak przeglądów technicznych (co najmniej raz na 5 lat – zgodnie z Prawem budowlanym)
-
Korzystanie z niesprawnych lub niskiej jakości urządzeń (np. chińskie ładowarki, stare grzejniki)
Przykład: W biurze doszło do pożaru wskutek przegrzania listwy zasilającej, do której były podłączone komputer, drukarka, czajnik i grzejnik.
2. Niewłaściwe przechowywanie materiałów łatwopalnych
Opis: Dotyczy szczególnie zakładów przemysłowych, warsztatów, magazynów chemikaliów.
Typowe błędy:
-
Brak odpowiednich pojemników, zamknięć, zabezpieczeń
-
Składowanie farb, lakierów, rozpuszczalników, gazów w pobliżu źródeł ciepła
-
Niewydolna wentylacja
-
Brak oznaczeń ostrzegawczych i instrukcji postępowania
Przykład: W magazynie spłonęło kilka regałów po wybuchu pojemnika z rozpuszczalnikiem, który był przechowywany przy grzejniku.
3. Nieostrożne obchodzenie się z ogniem otwartym
Opis: Występuje zarówno w zakładach przemysłowych, jak i w małych warsztatach oraz przestrzeniach biurowych.
Najczęstsze sytuacje:
-
Palenie papierosów poza wyznaczonym miejscem
-
Prace gorące (spawanie, szlifowanie) bez zabezpieczeń
-
Używanie świec lub lamp naftowych (czasem na budowach lub w magazynach bez oświetlenia)
Przykład: Pracownik palił papierosa na rampie magazynowej przy beczkach z substancjami łatwopalnymi – doszło do zapłonu i wybuchu.
4. Nieprawidłowa eksploatacja i konserwacja urządzeń grzewczych
Opis: Dotyczy zarówno biur (grzejniki), jak i przemysłu (piece, kotły).
Typowe błędy:
-
Brak okresowej kontroli przewodów kominowych (zapychanie się sadzą)
-
Korzystanie z wadliwych pieców gazowych lub elektrycznych
-
Zasłanianie grzejników materiałami (np. ubraniami, kartonami)
Przykład: Pożar archiwum wywołało zwarcie w grzejniku elektrycznym, który był przykryty dokumentami w kartonach.
5. Prace technologiczne – źródła ciepła i iskier
Opis: Bardzo częste w zakładach produkcyjnych i mechanicznych.
Zagrożenia:
-
Iskry ze szlifierek lub palników trafiające na materiały łatwopalne
-
Przegrzewające się silniki maszyn
-
Brak osłon, czujników temperatury
Przykład: W stolarni doszło do zapłonu pyłu drzewnego, który osiadł w wentylatorze odciągowym – przyczyną była iskra ze szlifierki.
6. Brak szkoleń, rutyna i błędy ludzkie
Opis: Czynniki ludzkie są współodpowiedzialne za większość pożarów.
Typowe sytuacje:
-
Pracownik nie zna procedur ewakuacyjnych ani lokalizacji gaśnic
-
Bagatelizowanie zapachu spalenizny lub dymu
-
Ignorowanie komunikatów ostrzegawczych
Przykład: Mimo włączenia się alarmu dymowego, pracownicy nie zareagowali, uznając go za „fałszywy alarm” – pożar rozprzestrzenił się zanim ktokolwiek zareagował.
7. Wyładowania atmosferyczne (brak ochrony odgromowej)
Opis: Rzadziej spotykane, ale groźne w przypadku dużych budynków przemysłowych lub hal magazynowych.
Błędy:
-
Brak instalacji odgromowej
-
Nieprzeglądana instalacja uziemiająca
-
Wysokie konstrukcje w pobliżu drzew lub masztów
Przykład: Uderzenie pioruna w nieuziemioną halę produkcyjną spowodowało zapłon składowanych wewnątrz palet z plastikiem.
8. Celowe działania (sabotaż, podpalenie)
Opis: Choć stanowią mniejszy odsetek, są szczególnie groźne w magazynach i hurtowniach.
Typowe scenariusze:
-
Celowe podpalenie przez osobę trzecią (np. były pracownik, wandal)
-
Sabotaż np. podczas strajków lub konfliktów wewnętrznych
-
Brak monitoringu i kontroli dostępu
Przykład: W magazynie podpalenie kartonów przy tylnej bramie przez osobę z zewnątrz spowodowało zniszczenie części towaru – firma nie posiadała monitoringu.
Zapobieganie pożarom – dobre praktyki
1. Szkolenia PPOŻ i BHP
-
Obowiązkowe dla wszystkich pracowników – minimum raz w roku
-
Ćwiczenia ewakuacyjne co najmniej raz na 2 lata
2. Regularne przeglądy techniczne
-
Instalacja elektryczna – co 5 lat
-
Gaśnice – co roku
-
Systemy przeciwpożarowe (czujki, tryskacze) – zgodnie z zaleceniami producenta
3. Dobre oznakowanie i wyposażenie
-
Gaśnice, instrukcje ewakuacji, plany budynku
-
Dostępność apteczki i alarmu przeciwpożarowego
4. Utrzymanie porządku
-
Czyste ciągi komunikacyjne i ewakuacyjne
-
Brak przechowywania materiałów przy grzejnikach i źródłach zapłonu