Definicja i podstawowe kwestie związane z chorobą zawodową uregulowane zostały w Kodeksie pracy (dalej: K.p.).

Zgodnie z brzmieniem art. 2351.K.p. za chorobę zawodową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli w wyniku oceny warunków pracy można stwierdzić bezspornie lub z wysokim prawdopodobieństwem, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy albo w związku ze sposobem wykonywania pracy, zwanych” narażeniem zawodowym.

Regulacje prawne:
art. 235-2371 K.p.,

Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1205 z późn. zm.),
rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1367),

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 1 sierpnia 2002 r. w sprawie sposobu dokumentowania chorób zawodowych i skutków tych chorób (Dz. U. z 2013 r. poz. 1379 ze zm.).

Rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić w okresie jego zatrudnienia w narażeniu zawodowym albo po zakończeniu pracy w takim narażeniu, pod warunkiem wystąpienia udokumentowanych objawów chorobowych w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych.

Obowiązkiem pracodawcy jest stosowanie środków zapobiegających chorobom zawodowym oraz dbanie o przestrzeganie przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Niemniej jednak, mimo podejmowanych środków ostrożności, nie zawsze udaje się zapobiec wystąpieniu chorób zawodowych. W przypadku podejrzenia wystąpienia choroby zawodowej, każdy przypadek powinien być zgłoszony państwowemu inspektorowi sanitarnemu oraz właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy.

Po stwierdzeniu objawów wskazujących na chorobę zawodową u pracownika, pracodawca jest zobowiązany na podstawie orzeczenia lekarskiego przenieść go do innej pracy, która nie będzie narażała go na działanie czynnika odpowiedzialnego za te objawy. Dodatkowo, do obowiązków pracodawcy należy prowadzenie rejestru zawierającego informacje o przypadkach stwierdzonych chorób zawodowych oraz podejrzeń o takie choroby. Pracodawca jest również zobowiązany przesłać zawiadomienie o skutkach choroby zawodowej do instytutu medycyny pracy oraz do właściwego państwowego inspektora sanitarnego.

W ten sposób, pracodawca ma obowiązek monitorować i reagować na przypadki chorób zawodowych w miejscu pracy, zapewniając bezpieczne warunki pracy dla swoich pracowników oraz przestrzegając przepisów dotyczących ochrony zdrowia pracowników. Zapobieganie chorobom zawodowym oraz odpowiednie reagowanie w przypadku ich wystąpienia są kluczowymi elementami dbałości o zdrowie pracowników i bezpieczeństwo w miejscu pracy.

Dokładnie, aby uznać dane zachorowanie za chorobę zawodową, muszą wystąpić oba wymienione warunki:

Choroba musi być wymieniona w wykazie chorób zawodowych – istnieje lista chorób zawodowych określona w przepisach prawa, która zawiera choroby, których wystąpienie może być związane z wykonywaną pracą lub występującymi czynnikami szkodliwymi w miejscu pracy.

Choroba musi być wywołana czynnikami szkodliwymi dla zdrowia występującymi w środowisku pracy lub sposobem wykonywania pracy przez poszkodowanego pracownika – to oznacza, że zachorowanie musi mieć bezpośredni związek z wykonywaną pracą lub występującymi w miejscu pracy czynnikami szkodliwymi dla zdrowia.

Jeśli oba te warunki są spełnione, można uznać dane zachorowanie za chorobę zawodową, co ma istotne znaczenie dla pracownika w kontekście uzyskania odpowiedniego wsparcia, odszkodowania lub świadczeń z ubezpieczenia chorobowego. Jednocześnie jest to istotne również dla pracodawcy, który ma obowiązek monitorować i zgłaszać przypadki chorób zawodowych oraz podejmować działania zapobiegawcze w miejscu pracy.

Dokładnie, rozpoznanie choroby zawodowej u pracownika lub byłego pracownika może nastąpić zarówno w okresie jego zatrudnienia w warunkach narażenia zawodowego, jak i po zakończeniu pracy w takich warunkach. Istotne jest jednak, aby wystąpiły udokumentowane objawy chorobowe w okresie ustalonym w wykazie chorób zawodowych.

Jeśli pracownik doświadcza objawów chorobowych w okresie, który jest uznany za odpowiedni w wykazie chorób zawodowych, to istnieje podstawa do podejrzenia, że zachorowanie może być związane z wykonywaną pracą lub warunkami pracy. Natomiast nawet po zakończeniu zatrudnienia pracownika w warunkach narażenia zawodowego, jeśli pojawią się objawy chorobowe związane z pracą, można podejrzewać, że może to być choroba zawodowa, o ile jest to potwierdzone dokumentacją medyczną.

W każdym przypadku ważne jest udokumentowanie objawów chorobowych oraz ich związku z wykonywaną pracą lub warunkami pracy. Dlatego pracodawca ma obowiązek prowadzić dokumentację związaną z zagrożeniami zawodowymi oraz chorobami zawodowymi, aby móc skutecznie reagować na tego typu sytuacje i zapewnić odpowiednie wsparcie pracownikom.