Czytano: 183

Prace na rusztowaniach należą do prac szczególnie niebezpiecznych, dlatego pracodawca ma szereg obowiązków wynikających z przepisów prawa pracy, w szczególności z:

  • Kodeksu pracy (Dz.U. 1974 Nr 24 poz. 141 ze zm.),

  • Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy,

  • Rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 6 lutego 2003 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych.

Obowiązki pracodawcy przy pracach na rusztowaniach:

Ocena ryzyka zawodowego

Zgodnie z art. 226 Kodeksu pracy:

  • Pracodawca musi przeprowadzić ocenę ryzyka zawodowego związanego z pracą na rusztowaniu.

  • Powinien określić zagrożenia (upadek z wysokości, upadek przedmiotów, złe warunki pogodowe) i wdrożyć odpowiednie środki zapobiegawcze.

  • Dokumentacja powinna być dostępna dla pracowników i aktualizowana przy zmianie warunków pracy.

 

Szkolenie i instruktaż stanowiskowy

Zgodnie z rozporządzeniem w sprawie szkoleń BHP:

  • Pracownicy muszą odbyć:

    • szkolenie wstępne BHP (ogólne),

    • instruktaż stanowiskowy dostosowany do pracy na wysokości i przy rusztowaniach,

    • szkolenie okresowe (co 1 rok przy pracach szczególnie niebezpiecznych).

  • Instruktaż stanowiskowy powinien zawierać:

    • zasady bezpiecznego wchodzenia i schodzenia z rusztowania,

    • sposób korzystania z zabezpieczeń,

    • rozpoznawanie niebezpiecznych sytuacji.

 

Wymagane kwalifikacje pracowników

Monterzy rusztowań:

  • Muszą posiadać odpowiednie uprawnienia, tj. ukończony kurs zawodowy dla monterów rusztowań i egzamin kwalifikacyjny.

  • Kwalifikacje potwierdza świadectwo lub książeczka operatora wydana przez jednostkę szkoleniową.

Pracownicy pracujący na rusztowaniach:

  • Nie potrzebują specjalnych uprawnień, ale muszą być przeszkoleni BHP, mieć aktualne badania lekarskie dopuszczające do pracy na wysokości.

 

Odbiór techniczny i dokumentacja rusztowania

Zgodnie z § 110 Rozporządzenia Ministra Infrastruktury:

  • Rusztowanie może być używane dopiero po odbiorze technicznym.

  • Odbioru dokonuje osoba z uprawnieniami budowlanymi (kierownik budowy, inspektor nadzoru).

  • Sporządzany jest protokół odbioru rusztowania, który zawiera m.in. datę odbioru, lokalizację, dane osoby dokonującej odbioru.

  • Na rusztowaniu umieszcza się tabliczkę informacyjną z informacją o dopuszczalnym obciążeniu, numerze rusztowania i dacie odbioru.

 

Zabezpieczenia techniczne rusztowania

Pracodawca musi dopilnować, aby rusztowanie było:

  • poprawnie zakotwione i stabilne,

  • posiadało balustrady ochronne na każdym poziomie roboczym (poręcz na wysokości min. 1 m, deska krawężnikowa, poręcz pośrednia),

  • wyposażone w antypoślizgowe pomosty i bezpieczne dojścia (np. drabiny z poręczami),

  • zabezpieczone przed upadkiem narzędzi (np. siatki ochronne).

 

Środki ochrony indywidualnej (ŚOI)

Pracodawca jest zobowiązany zapewnić bezpłatnie i wymagać stosowania:

  • szelek bezpieczeństwa z linką bezpieczeństwa lub systemem asekuracji (w przypadku pracy na rusztowaniach niezabezpieczonych balustradami),

  • kasków ochronnych z paskiem pod brodą,

  • obuwia roboczego z podeszwą antypoślizgową,

  • rękawic ochronnych, odzieży roboczej,

  • w niektórych przypadkach: okularów ochronnych, masek przeciwpyłowych (np. przy szlifowaniu, cięciu).

 

Organizacja pracy

Zgodnie z przepisami o pracach szczególnie niebezpiecznych:

  • Prace na rusztowaniu nie mogą być wykonywane samodzielnie – musi być co najmniej dwóch pracowników.

  • Wymagana jest stała obecność osoby nadzorującej (np. brygadzisty, kierownika robót).

  • Zabronione jest prowadzenie prac na rusztowaniu w czasie:

    • silnego wiatru (zwykle powyżej 10 m/s),

    • opadów atmosferycznych (śnieg, deszcz),

    • oblodzenia,

    • burzy.

 

Kontrola bieżąca i okresowa rusztowania

Pracodawca musi zapewnić:

  • codzienną kontrolę stanu technicznego rusztowania przez osobę wyznaczoną,

  • ponowny przegląd po każdej przerwie w pracy, po silnym wietrze, intensywnych opadach lub innych zdarzeniach mogących wpłynąć na stabilność rusztowania,

  • udokumentowanie przeglądów w dzienniku budowy lub protokołach kontroli.

 

Przy pracach na wysokości (zgodnie z przepisami BHP i normami PN-EN), środki ochrony indywidualnej (ŚOI) mają kluczowe znaczenie dla zapobiegania wypadkom, zwłaszcza upadkom z wysokości, które należą do najczęstszych przyczyn ciężkich urazów i śmierci w pracy.

 

ŚRODKI OCHRONY INDYWIDUALNEJ PRZY PRACACH NA WYSOKOŚCI:

Poniżej przedstawiam listę podstawowych i zalecanych ŚOI stosowanych przy pracy na wysokości — np. na rusztowaniach, dachach, konstrukcjach stalowych, masztach, itp.

Szelki bezpieczeństwa (uprząż pełna)

Norma: PN-EN 361

  • Obowiązkowe przy pracach, gdzie istnieje ryzyko spadnięcia z wysokości.

  • Muszą być odpowiednio dopasowane do ciała pracownika.

  • Powinny być stosowane wraz z systemem asekuracyjnym.

 

Linka bezpieczeństwa z amortyzatorem

Norma: PN-EN 354 (linki), PN-EN 355 (amortyzatory)

  • Amortyzator redukuje siłę działającą na ciało przy upadku.

  • Stosowana przy punktowym zabezpieczeniu lub jako część systemu powstrzymującego upadek.

  • Może być elastyczna, z absorpcją energii, np. linka z absorberem energii.

 

Urządzenie samohamowne (np. typu bloczek)

Norma: PN-EN 360

  • Automatycznie rozwija i skraca linkę; w razie nagłego szarpnięcia blokuje upadek.

  • Przydatne w miejscach, gdzie potrzebna jest większa swoboda ruchu.

 

Liny asekuracyjne i systemy asekuracji poziomej/pionowej

Normy: PN-EN 795 (punkty kotwiczenia), PN-EN 353-1 i 353-2

  • Systemy te muszą być połączone z odpowiednio umocowanymi punktami kotwiczenia.

  • Mogą być przenośne lub stałe (np. prowadnice na dachach, linie życia).

 

Hełm ochronny z paskiem podbródkowym

Norma: PN-EN 397 lub PN-EN 12492 (dla prac alpinistycznych)

  • Chroni głowę przed uderzeniem i spadającymi przedmiotami.

  • Pasek pod brodą zapobiega zsunięciu się hełmu przy pochyleniu lub wietrze.

 

Rękawice ochronne

Normy: Zależne od rodzaju zagrożeń (np. PN-EN 388 – odporność mechaniczna)

  • Zapewniają pewny chwyt, chronią przed otarciami, przecięciem czy upadkiem narzędzi.

 

Odzież robocza dostosowana do warunków pogodowych

  • Dopasowana, aby nie zaczepiała się o elementy konstrukcji.

  • W przypadku pracy na zewnątrz – ocieplana, przeciwdeszczowa, widoczna (odzież ostrzegawcza – PN-EN 20471).

 

Okulary lub gogle ochronne (jeśli występuje zagrożenie dla oczu)

Norma: PN-EN 166

  • Chronią oczy przed pyłem, odpryskami, wiatrem itp.

 

Słuchawki ochronne (jeśli praca odbywa się w hałasie powyżej 85 dB)

Norma: PN-EN 352

  • Ochrona słuchu przy pracach z użyciem narzędzi pneumatycznych, młotów, pił itp.