Przepisy prawa pracy regulują kwestię przerw w pracy i nakładają na pracodawcę obowiązek informowania pracowników o przysługujących im przerwach. Pracownik ma prawo do określonych przerw w pracy w zależności od długości jego czasu pracy.
Zgodnie z Kodeksem pracy
Pracownikowi przysługuje 15-minutowa przerwa wliczana do czasu pracy w sytuacji, gdy dobowy wymiar czasu pracy wynosi co najmniej 6 godzin. Ta przerwa ma charakter odpoczynku i ma na celu umożliwienie pracownikowi odpoczynku w trakcie długiej zmiany pracy.
Ponadto, przepisy prawa pracy mogą przewidywać dodatkowe przerwy w pracy w zależności od specyfiki wykonywanej pracy, warunków środowiska pracy oraz przepisów branżowych.
Pracodawca ma obowiązek poinformować pracowników o przysługujących im przerwach w pracy w formie pisemnej lub elektronicznej, co powinno nastąpić nie później niż w terminie 7 dni od dnia dopuszczenia pracownika do pracy. Jest to istotne dla zapewnienia, że pracownicy będą świadomi swoich praw i będą mieli możliwość korzystania z przysługujących im przerw w sposób zgodny z przepisami prawa.
W nowelizacji Kodeksu Pracy, przewidziano wprowadzenie dwóch dodatkowych przerw również traktowanych jak czas przepracowany. Przeznaczone są dla pracowników pracujących powyżej 9 godzin. Według nowego brzmienia art. 134, jeżeli dobowy wymiar czasu pracownika:
- jest dłuższy niż 9 godzin – pracownik zyska prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
- jest dłuższy niż 16 godzin – pracownik zyska prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.
Przerwy dla pracowników młodocianych
Przepisy prawa pracy dotyczące przerw w pracy dla młodocianych pracowników mają na celu ochronę ich zdrowia i bezpieczeństwa w miejscu pracy. Zgodnie z Kodeksem pracy oraz rozporządzeniem w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym, młodociany pracownik może mieć prawo do dodatkowych przerw w pracy w przypadku wykonywania swoich obowiązków w specyficznych warunkach, takich jak mikroklimat gorący.
Zgodnie z Kodeksem pracy młodociany pracownik może skorzystać z 30-minutowej przerwy w przypadku, gdy dobowy wymiar czasu pracy wynosi powyżej 4,5 godziny.
Oto kilka przykładów prac, przy których młodociany pracownik może mieć prawo do dodatkowych przerw w przypadku mikroklimatu gorącego:
- Obsługa maszyn i urządzeń hutniczych oraz urządzeń walcowniczych w hutach żelaza i stali przez chłopców.
- Formowanie wyrobów z masy szklanej (z wyłączeniem wydmuchiwania ustnego) przez chłopców w wieku powyżej 17 lat.
- Wytwarzanie wyrobów ceramicznych.
- Bezpośrednia obsługa pieców piekarniczych w zakładach zmechanizowanych.
- Produkcja wyrobów czekoladowych i z mas karmelowych, wykonywana przez młodocianych w wieku powyżej 17 lat.
W takich przypadkach przepisy przewidują, że młodociany pracownik może skorzystać z dodatkowych przerw w pracy o ustalonym czasie, co ma na celu umożliwienie mu odpoczynku i uniknięcie negatywnych skutków związanych z wysoką temperaturą w miejscu pracy. Te przerwy są ważnym środkiem ochrony zdrowia i bezpieczeństwa młodocianych pracowników, których należy przestrzegać zgodnie z przepisami prawa pracy.
Przerwa w pracy dla osób niepełnosprawnych
Zgodnie z przepisami ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, pracownicy niepełnosprawni mają prawo do dodatkowej przerwy w pracy. Zgodnie z art. 17 tej ustawy, przysługuje im dodatkowe 15 minut przerwy, która może być wykorzystana na wypoczynek lub gimnastykę usprawniającą.
Ważne jest, że ustawa nie różnicuje tego prawa ze względu na stopień niepełnosprawności pracownika. Oznacza to, że osoby z orzeczeniem o lekkiej, jak i znacznej niepełnosprawności mają prawo do korzystania z tej dodatkowej przerwy w pracy. Jest to istotne narzędzie wspierające pracowników niepełnosprawnych, umożliwiające im odpoczynek lub wykonywanie ćwiczeń usprawniających w czasie pracy.